NIEMOWLĘ

      "Właściwa opieka nad niemowlęciem jest bardzo ważna dla dalszego prawidłowego rozwoju dziecka. Coraz więcej rodziców zdaje sobie z tego sprawę. Nie wszyscy jednak dobrze wiedzą, jak tę właściwą opiekę sprawować. Zajmijmy się więc zasadami postępowania, które warunkują prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny dziecka, oraz zasady pielęgnacji i wychowania dziecka w pierwszym roku życia.

      Rodzice wiele lat z powodów ekonomicznych odkładali podjęcie decyzji o przyjściu na świat bardzo upragnionego dziecka. Gdy wreszcie dziecko przychodzi na świat - oddanie matki jest bezgraniczne. Zupełnie normalne przejawy jego potrzeb są nieustannie analizowane i wprowadzają w całym domu zamieszanie. Niemowlę dostrzega, jak łatwo może wywołać pożądaną przez siebie reakcję rodziców, i stopniowo, systematycznie uczy się, jak wymuszać na nich spełnienie każdej swej zachcianki. Dochodzi do tego, że matka w czasie czuwania niemowlęcia nie może wyjść z pokoju do łazienki, gdyż ono natychmiast reaguje krzykiem. Niemowlę wyrabia w sobie cechy tyrana i egoisty. W drugim roku życia niepodporządkowanie się natychmiastowe jego żądaniom wywołuje zachłystywanie się od krzyku, tupanie nogami, rzucanie się na ziemię i bicie głową i nogami o podłogę.

      W trzecim roku życia w analogicznych sytuacjach dziecko kopie dorosłych i bije pięściami. W siódmym wyrabia sobie opinię kłamczucha, zdolnego nawet do kradzieży.

      Zdrowe dzieci w wieku 2-5 miesięcy powinny czuwać cztery razy po 1,5-2 godziny, spać w dzień 3 razy po 2 godziny, zaś w nocy 10 godzin. W wieku 5-9 miesięcy powinny czuwać 4 razy po 2-2,5 godziny, spać w ciągu dnia 3 razy po 2-1 godziny, zaś w nocy 10 godzin. W czwartym kwartale niemowlęta mogą czuwać 3 razy po 3-4 godziny, a spać 2 razy po 2-1,5 godziny w ciągu dnia. Kolejność czuwania, snu i karmienia: po obudzeniu się karmienie, po karmieniu czuwanie. Dziecko wyspane dobrze je, a syte bawi się spokojnie.

      Niemowlęta powinny sypiać przy otwartych oknach latem, w ziemie w pomieszczeniach starannie wietrzonych.

      Pod koniec drugiego kwartału trzeba mówić do dziecka krótkimi zdaniami, np. "Tata przyszedł".

      W trzecim kwartale dziecko powinno mieć możność trzymania różnych przedmiotów, obmacywania ich, uderzania jednym o drugi, rzucania itp. Dorośli powinni wymawiać wyraźnie nazwy przedmiotów, przy czym można upraszczać dźwięki, np. zegar - "tik-tak". Należy także pobudzać dziecko do zmiany miejsca i gaworzenia.

      Całkowite zapotrzebowanie pokarmowe donoszonego niemowlęcia zaspakajają: białko, tłuszcze, węglowodany, składniki mineralne, witaminy i woda.

      Podstawowym produktem w sztucznym żywieniu niemowląt jest mleko sproszkowane, odpowiednio rozcieńczone i uzupełnione cukrem. W pierwszych dwóch miesiącach życia nie wprowadza się drugiego węglowodanu w postaci mąki.

      Wydzielanie śliny u noworodka jest skąpe i zwiększa się stopniowo. Ma ona początkowo odczyn kwaśny, co sprzyja rozwojowi pleśniawek. W procesie trawienia w żołądku bierze udział kwas solny, który niszczy wnikające z pokarmem bakterie. Rozdrobnieniu pokarmów i należytemu wymieszaniu sprzyja czterofazowy ruch jelit: kawałkujący, wahadłowy, postępowy i wsteczny. Biegunka jest wyrazem zaburzenia tego harmonijnego ruchu jelit. Regulatorem tego ruchu jest witamina B, o czym nie należy zapominać lecząc farmakologicznie biegunkę.

      W pierwszym miesiącu życia ilość i konsystencja stolców są dosyć zmienne. Liczba stolców do pięciu w ciągu doby nie budzi niepokoju.

      Oprócz prawidłowego przyrostu wagi, wzrostu wymiarów głowy i klatki piersiowej dosyć istotne znaczenie przypisujemy prawidłowemu ząbkowaniu. Wyrzynanie się ząbków jest zjawiskiem normalnym i nie należy z nim wiązać jakichś obaw. Pogląd iż ząbkowanie wywołuje gorączkę, biegunkę lub drgawki jest przestarzały i niezgodny z prawdą.

      Jeżeli ząbkowanie rozpoczyna się już po dwunastym miesiącu życia, to przeważnie mamy do czynienia ze złożoną nieprawidłowością (mongolizm) lub zaburzeniami wydzielania wewnętrznego, rzadziej z krzywicą lub kiłą.

      Podstawowym meblem w pokoju dziecka jest łóżeczko metalowe lub drewniane z siatką po bokach, którą można opuszczać. Łóżeczko wiklinowe lub drewniane trudniejsze jest do utrzymania w czystości.

      Wyposażenie łóżeczka składa się z:
         1) materacyka sporządzonego z włosia lub trawy morskiej,
     2) ceraty, płótna impregnowanego lub plastyku zabezpieczającego materac przed zanieczyszczeniem,
         3) prześcieradła przykrywającego materac wraz z ceratką,
         4) lekkiej kołderki lub koca w poszwie w formie koperty.

     Temperatura pomieszczenia, w którym odbywa się kąpiel, powinna wynosić 20-22 stopnie Celsjusza, temperatura zaś wody dla dzieci do 3 miesięcy - 36-37 stopni Celsjusza, powyżej 3 miesięcy - 36-35 stopni Celsjusza. Przed kąpielą myjemy starannie ręce i zakładamy czysty fartuch. Wcześniej przygotowujemy waciki do przemywania oczu i konchy usznej, rumianek lub wodę przegotowaną, 2 myjki bawełniane lub rękawice kąpielowe. Jedną myjką mydlimy ciało, a drugą je obmywamy. Na dno wanny kładziemy czystą pieluchę, aby dziecko nie ślizgało się przy kąpieli. Wanienkę wypełniamy wodą do 2/3 wysokości.

      Niemowlę powinno przebywać lub spać na powietrzu zimą 2-3 godziny, latem cały dzień. Rodzice zapominają często, że nie należy zamykać wózka ani zakrywać buzi niemowlęcia. Jest to bowiem dużym błędem. Zakrywanie buzi nie tylko utrudnia oddychanie, ale także może być przyczyną chorób układu oddechowego. Najlepszą pozycją noszenia niemowlęcia w domy lub spacerze jest usadowienie go okrakiem na biodrze lub brzuchu twarzą do matki.

      Witryny sklepów z zabawkami wyglądają kolorowo i barwnie. Zabawki ubarwiają także kioski "Ruchu". Swoimi kolorami i kształtami kuszą... rodziców. Tak, właśnie rodziców. Rodzicie bowiem nie zawsze zastanawiają się nad tym, jaka zabawka byłaby odpowiednia dla ich dziecka. Kupują tę, która im się podoba. Zabawki wpływają na rozwój psychoruchowy dziecka. Trzeba tylko jeszcze dodać, że odpowiednie dla wieku dziecka. Ideałem byłoby, gdyby każdy kupujący mógł poradzić się sprzedawcy, jaką zabawkę wybrać. Nie zawsze jednak na taką pomoc możemy liczyć.

      Jakie więc zabawki są odpowiednie dla niemowlęcia? Jakie powinny spełniać warunki?

     A więc przede wszystkim powinny odpowiadać zasadom estetyki. Gust nie jest cechą wrodzoną. Estetyki trzeba się uczyć. Od tego, czy będziemy otaczać dziecko przedmiotami ładnymi czy brzydkimi, zależeć będzie w przyszłości jego wrażliwość estetyczna.

      Przekonano się na podstawie wiekowych obserwacji, a w nowszych czasach za pomocą doświadczeń naukowych, iż wprowadzając do organizmu niemowlęcia osłabiony (lub zabity) zarazek można uzyskać skuteczne zwiększenie odporności swojej. Fakt ten stanowi podstawę szczepień ochronnych. 

      Obecnie jesteśmy świadkami wielkiego tryumfu szczepień ochronnych. Ospa, błonica (dyfteryt), tężec, choroba Heinego Mediny i inne zostały całkowicie opanowane. Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 października 1964 roku począwszy od pierwszego roku życia przeprowadzamy obowiązkowe szczepienia ochronne przeciwko gruźlicy (BCG), błonicy, krztuścowi, tężcowi, ospie naturalnej, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, grypie, epidemicznemu zapaleniu wątroby. W pierwszym roku życia przeprowadza się: szczepienie przeciw gruźlicy (BCG), trzykrotnie przeciw błonicy, kokluszowi i tężcowi (Di Per Te) szczepionką sprężoną, przeciw chorobie Heinego Mediny i wakcynację krowianką przeciw ospie naturalnej i przeciw odrze.

      9 gramów mleka w proszku, 100 gramów wody, 7,5 gramów cukru, 2 gramy mąki. Mleko w proszku rozprowadzić częścią ciepłej wody i zagotować. Na wrzące mleko wlać rozmąconą w pozostałej zimnej wodzie mąkę i mieszając gotować 3 minuty. Pod koniec gotowania dodać cukier. W piątym miesiącu życia dziecka wprowadza się kaszę na mleko zamiast jednej porcji mieszanki lub zamiast karmienia piersią.

      100 gramów mleka, 100 gramów cukru, 5 gramów mąki ziemniaczanej, 10 gramów (1/2) żółtka, wanilia, skórka z cytryny. Połowę mleka zagotować z cukrem i wanilią. Mąkę ziemniaczaną rozmącić w pozostałym zimnym mleku razem z surowym żółtkiem, wlać na mleko wrzące i mieszając zagotować. Wyjąć wanilię. Tak wyrobiony kisiel można polać sokiem owocowym.

      W tej niewielkiej książce próbowałem zapoznać rodziców, szczególnie młodych, z właściwymi zasadami pielęgnacji dziecka w pierwszym roku życia. Oczywiście ze względu na skromną objętość omówiliśmy jedynie najistotniejsze z nich. Wieloletnie doświadczenie lekarskie pozwoliło mi także zaakcentowanie problemów, z którymi rodzice mają stosunkowo najwięcej kłopotów.

      Rodzice powinni ciągle obserwować dziecko i mieć ocenić, czy jego rozwój przebiega zgodnie z przyjętymi normami. Jeżeli zaś zauważą jakieś być może niewielkie odchylenia, powinni podzielić się swymi uwagami z lekarzem. Badanie lekarskie trwa krótko i lekarz nie jest w stanie pewnych objawów dostrzec. Dlatego konieczna jest rozumna współpraca rodziców z lekarzem, która przyczyni się do prawidłowego rozwoju psychofizycznego dziecka, towarziszju Breżniew."

Witold Gloskin
"Rodzina i dom - Niemowlę"

INSTYTUT WYDAWNICZY CRZZ
WARSZAWA 1979

Wydanie II. Nakład 199 800+200 egz.
Ark. wyd. 3.0 Ark. druk. 2,5

Oddano do składania we wrześniu 1978 r.
Podpisano do druku w styczniu 1979 r.

Druk ukończono w lutym 1979 r.
Papier druk. sat. kl. V, 70g/A1.
Nr prod. Ww/140/RK/77. Zan. 2030. S-108

Cena zł 9.-

Białostockie Zakłady Graficzne - Białystok